Wees duidelijk over uw rol

Vraag
Kan het lid als mediator optreden en zo ja, hoe?
Het lid is MfN mediator en tevens financieel specialist ondernemingen, Het betreft een mediation in de zakelijke sfeer, waar het lid nog niet veel ervaring mee heeft in zijn rol als mediator.

Case
Een aandeelhouder wil uit de onderneming stappen en wil weten onder welke voorwaarden hij dit kan doen. Hierbij zal de waarde van een onderneming zonder meer een belangrijke rol spelen.

Het lid heeft geen zakelijke banden met de betreffende onderneming of met één van de aandeelhouders, en kan als onafhankelijke en onpartijdige derde als mediator optreden.
Het lid is financieel deskundig en is uit dien hoofde in staat om een waardebepaling (financieel rapport) te kunnen uitvoeren.

De vraag is echter of dat hier mogelijk en/of verstandig is:
Het geschil gaat over de voorwaarden van vertrek als aandeelhouder, waarbij de prijs van de aandelen een belangrijk issue zal zijn. Als het lid zelf een waardebepaling gaat maken dan krijgt het lid tevens de rol van adviseur. Er komt dan een professionele opinie op papier die ongetwijfeld discussie zal gaan opleveren. Met alle risico van dien voor de positie van mediator.

Vraag is dan wat kan het lid wel met zijn specifieke kennis toevoegen zonder zijn positie in gevaar te brengen? Hoe ga je hier verstandig mee om en sta je de partijen ten dienste, verlies van integriteit?

Een waarderingsrapport opmaken is duur en ingewikkeld omdat er waarschijnlijk geen consensus bestaat over de toekomst van de onderneming. Het betreft namelijk een relatief kleine, vrij jonge onderneming. Bovendien zijn waarderingsrapporten altijd subjectief en gebonden aan veel aannames, die ter discussie kunnen worden gesteld. En een (extern) waarderingsrapport is in dit geval ook geen (volledige) oplossing, omdat er dan een deskundige van buitenaf bepaalt wat de waarde zou kunnen zijn, terwijl het erom gaat dat ze het er zelf over eens moeten worden, terwijl ze tevens goed geïnformeerd zijn.

Oplossing
Stel dat er geen extern deskundige rapport komt, dan staat de mediator er met zijn procesmatige aanpak voor in, dat partijen goed geïnformeerd zijn m.b.t. alle gegevens die maar enigszins met hun geschil te maken kunnen hebben.  

Als het lid in zijn rol van mediator uitleg geeft hoe een waardebepaling werkt, wat daarbij de meest gebruikte methoden zijn en welke variabelen daarbij moeten worden ingevuld, dan kunnen partijen goed geholpen worden. Vervolgens zal het onderdeel van de (eigenlijke) mediation zijn om consensus over deze variabelen te krijgen, waarna de berekening zelf door partijen kan worden gemaakt.

En het is ook dan aan hen is om in voorkomend geval ten slotte af te wijken van gangbare berekeningen.
Dit in analogie met de alimentatieberekeningen bij echtscheiding waarbij de methodiek vaststaat maar de variabelen moeten worden ingevuld en de uitkomsten vervolgens nog mediabel zijn.

Afhankelijk van hoe de verhouding tussen de partijen is, kan een mediator hierbij met zijn deskundigheid wel meer richting advies kan gaan. Als die verhouding minder gespannen is kan de mediator daar verder in gaan. Als die verhouding heel gespannen is, zal de mediator daar heel erg mee moeten oppassen en is inschakeling van de derde deskundige, dan wel verwijzing van partijen naar een eigen adviseur, waarschijnlijk onvermijdbaar.

Aanbevolen handelwijze voorgelegde casus
De mediation accepteren zonder aparte waardebepaling maar met bovenvermelde extra taakstelling van het lid, waarbij de elementen van de waardebepaling na uitleg, een onderdeel vormen van de mediation.